Leefstijl
Tijdens de zwangerschap is het belangrijk om gezond en gevarieerd te eten. Eten voor twee is niet nodig, maar ook lijnen tijdens de zwangerschap of de borstvoeding is niet verstandig. Verse groenten en fruit zijn belangrijke leveranciers van vitaminen, mineralen en vezels. Het is belangrijk verse groenten goed te wassen. Aardappelen, (volkoren)brood, rijst en pasta (zoals macaroni) zijn belangrijke energiebronnen. Melk, kaas, eieren, vlees, kip en vis zijn belangrijk voor de calcium- en eiwitbehoeften van het groeiende kind en de moeder zelf. Halvarine, boter, margarine en vette vis voorzien in de behoefte aan vitamine A en D. Wees zuinig met suiker, drop en koffie. Probeer elke dag 1,5-2 liter water te drinken. Meer info vind je op het voedingscentrum.
Foliumzuur/Folaat
Slik minimaal 4 weken voordat je stopt met de anticonceptie elke dag een tablet van 0,4 of 0,5 milligram folaat tot je in ieder geval 10 weken zwanger bent. Deze tabletten zijn zonder recept verkrijgbaar bij de drogist, apotheek of een gezondheidswinkel. Folaat vermindert de kans op een kind met een ernstige aangeboren afwijking, zoals een open ruggetje.
Vitamine D
We adviseren zwangere vrouwen om 10-25 mcg vitamine D te slikken. Bij het bloedonderzoek bepalen we ook jouw vitamine D waarde, zodat we hier gerichter advies in kunnen geven.
Je lichaam heeft vitamine D nodig om calcium op te nemen uit de voeding. Calcium zorgt onder andere voor de opbouw en stevigheid van de botten.
Calcium zit in melkproducten en kaas. Als je elke dag 15 tot 30 minuten buiten komt, tussen 11.00u en 16.00u als de zon schijnt, maak je ook vitamine D aan. Dit is alleen in de maanden dat de zon op zijn hoogst staat. Vitamine D zit ook in voeding, vooral in vette vis, margarine en ei.
Vitamine A
Vitamine A speelt een belangrijke rol bij groei en ontwikkeling van de baby. Zwangere vrouwen hebben 800 mcg vitamine A per dag nodig. Dat is net iets meer dan als je niet zwanger bent (700mcg). Een veilige bovengrens is 3000 mcg per dag. In leverproducten zit veel vitamine A. Zo bevat 100 gram runderlever al ruim 11.000 mcg vitamine A. Een boterham belegd met leverworst is 1000 mcg. Te veel vitamine A kan vroeg in de zwangerschap schadelijke gevolgen hebben voor het ongeboren kind. Maar door alle waarschuwingen rondom vitamine A halen veel zwangere vrouwen niet de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van 800 mcg per dag. Daarom kun je beter geen lever eten tijdens de zwangerschap, maar wel af en toe een boterham met leverworst of leverpastei eten.
Vers voedsel
Eet bij voorkeur voedsel dat vers of vers bereid is en bewaar dit zo kort mogelijk in de koelkast.
In voedsel wat voorverpakt in de koeling ligt kan de listeria bacterie gaan groeien. Je kan dit voedsel eten als je het kan eten, anders is het beter om het te laten staan.
Rauwmelkse kazen
Eet geen kazen die gemaakt zijn van rauwe melk (au lait cru). Rauwe melk, bijvoorbeeld van de boer, kan je beter voor gebruik koken. In rauwe melk kan de listeriabacterie groeien. Besmetting met die bacterie kan gevolgen hebben voor het kind. Gepasteuriseerde melk of kazen (zoals brie en feta) van gepasteuriseerde melk kan je zonder risico gebruiken.
Rauw vlees
Eet geen rauw of halfrauw vlees (zoals filet Américain) en was rauwe groenten en fruit goed. In onvoldoende verhit vlees en in ongewassen groenten en fruit komt soms een parasiet voor die toxoplasmose kan veroorzaken. Besmetting tijdens de zwangerschap kan gevolgen hebben voor het ongeboren kind. Als je eerder toxoplasmose hebt gehad, dan ben je waarschijnlijk beschermd tijdens de zwangerschap. Toch blijft voorkomen van besmetting belangrijk.
Tijdens de zwangerschap is het extra belangrijk om goed voor je tanden en tandvlees te zorgen. Door de hormoonveranderingen heb je meer kans op tandvleesontstekingen. Hierdoor wordt het tandvlees gevoeliger en gaat het sneller bloeden. Er zijn onderzoeken die tandvleesontstekingen aan vroeggeboorte en een lager geboortegewicht verbinden. Vrouwen met een slechte mondhygiëne hebben een grotere kans dat hun kinderen later meer last hebben van tandbederf.
Symptomen van tandvleesontsteking:
- tandvlees is rood, gezwollen of bloedend
- tanden zijn zeer gevoelig
- slechte adem zonder aanwijsbare reden
Roken in de zwangerschap brengt duidelijke risico’s met zich mee. Zelf roken, maar ook vaak in een rokerige omgeving zijn kan een slechte invloed op de zwangerschap hebben. In sigaretten zitten schadelijke stoffen die zorgen voor een verminderde doorbloeding van de placenta (moederkoek) en daardoor minder zuurstof naar de baby. Wij adviseren je om te stoppen met roken en bespreken dit tijdens de eerste controle. Stoppen is voor veel mensen moeilijk. Toch is stoppen beter dan minderen: zo voorkom je dat je terugvalt in jouw oude gewoonte. Ook voor na de bevalling is het belangrijk om niet te roken waar de baby bij is.
Als je rookt:
- is er meer kans op een miskraam
- wordt de doorbloeding van de placenta verminderd
- heb je meer kans op een aangeboren afwijking bij de baby
- heb je meer kans op vroegtijdige loslating van de placenta
- heb je meer kans dat de baby te vroeg geboren wordt
- heb je meer kans op een te laag / lager geboortegewicht
- heb je meer kans dat de baby tijdens de zwangerschap overlijdt
- heb je meer kans op wiegendood.
Deze film laat zien waarom roken zo schadelijk is voor het kind. Ook laat het zien wat de invloed is op de vruchtbaarheid. Het is belangrijk dat ook de partner stopt met roken.
Stoppen met roken in Fryslân
Luchtsignaal
Stoptober
Animaties Rookvrije Start (Nederlands, Arabic, Berbers en Turkçe)
Folder: Rookvrij Zwanger? Dat bevalt beter!
Folder: Wat je moet weten over alcohol en roken, vóór, tijdens en na de zwangerschap
Stoptober App
Podcast Stopcast
Gebruik geen alcohol als je zwanger bent. De lever van de baby kan alcohol nog niet afbreken. Alcohol blijft daarom langer in het bloed van de baby, maar ook in het vruchtwater. Dit drinkt de baby weer op, waardoor de baby nogmaals de alcohol moet verwerken. Een baby is negen maanden volop in ontwikkeling. Deze ontwikkeling kan verstoord raken door alcohol. Hoe vaker en meer je drinkt, hoe groter de kans dat er schade optreedt. Er is geen veilige hoeveelheid alcohol wat je kan gebruiken tijdens de zwangerschap. Het beste advies is dus geen alcohol meer te gebruiken als je zwanger bent.
Als je alcohol gebruikt:
- is er meer kans op een miskraam; door beschadiging van de eicel en/of zaadcel
- heb je meer kans dat de baby te vroeg geboren wordt
- heb je meer kans dat de baby tijdens de zwangerschap overlijdt
- heb je meer kans dat er schade optreedt aan de hersenen of andere organen van de baby
- heb je meer kans dat de baby psychomotorische schade oploopt
- heb je meer kans dat de baby het Foetal Alcohol Spectrum Disorder (FASD) krijgt.
Alcohol en zwangerschap
Folder: Wat je moet weten over alcohol en roken, vóór, tijdens en na de zwangerschap
Flyer: Waarom alcohol en zwangerschap niet samen gaan
Stop met het gebruik van drugs. Gebruik van harddrugs (amfetaminen, XTC, heroïne en cocaïne) in de zwangerschap wordt zeer sterk afgeraden. Ook softdrugs worden in de zwangerschap ontraden, mede omdat ze tegelijk met tabak gebruikt worden. Mocht je drugs gebruiken, vertel dit dat aan ons. Praat er open over en wees niet bang om te vertellen wat en hoeveel je gebruikt. Samen kunnen we kijken welke oplossingen mogelijk zijn. Je wordt soms doorverwezen naar een gynaecoloog, deze kan jouw zwangerschap verder begeleiden.
Verslavingszorg Noord-Nederland
Tijdens en na de zwangerschap kan werken soms zwaarder zijn. Daarom heb je recht op andere werktijden en/of aangepast werk. Zo heb je tijdens je zwangerschap tot 6 maanden na de bevalling recht op regelmatige werktijden. Je kan vragen om andere werktijden als je in ploegendienst werkt, extra pauzes vragen bij een staand beroep en je hoeft niet over te werken. De eerste negen maanden na de bevalling heb je voedingsrecht. Je mag een kwart van jouw werktijd besteden aan het voeden/kolven van/voor jouw kind. Tijdens je zwangerschap heb je het recht om onder werktijd naar de verloskundige of gynaecoloog te gaan.
Sommige werkzaamheden kunnen invloed hebben op jouw gezondheid of op de gezondheid van de baby. Voorbeelden van deze werkzaamheden zijn werken met:
- gevaarlijke stoffen
- bestrijdingsmiddelen
- hard geluid
- straling
- trillingen
- stress en/of hoge werkdruk
Werk je in deze omstandigheden? Overleg dan met ons, jouw werkgever of de ARBO-arts. In overleg met jouw werkgever kan er dan gezocht worden naar aangepast werk. Als dit niet mogelijk is, kan het zijn dat je tijdelijk ander werk moet doen of voortijdig stopt met werken.
Folder: Kinderen krijgen? Denk na over de risico's op uw werk!
Flyer: Werk en zwangerschap
Flyer: Stress door werk
Flyer: Lichamelijk zwaar werk
App: Werk & Zwangerschap
Iedereen komt regelmatig in aanraking met schadelijke stoffen. Deze stoffen kunnen hormoonverstorend zijn. Vooral als je zwanger bent is het belangrijk om bewuster om te gaan met schadelijke stoffen.
Probeer in de zwangerschap zo veel mogelijk contact met de volgende stoffen te vermijden:
- nagellakremover met aceton
- haarverf
- verf op terpentinebasis
- chemische stoffen via de lucht van bijvoorbeeld nieuwe vloerbedekking of een pas geverfde muur
- ongediertebestrijdingsmiddelen
- chemicaliën (zoals foto-ontwikkelvloeistoffen).
Lees altijd de etiketten van chemische stoffen zoals schoonheidsproducten of doe-het-zelf producten. Probeer dit soort producten zoveel mogelijk te vermijden.
Ventileer je woonruimte regelmatig, door ramen of ventilatierooster open te zetten.
Wanneer er röntgenonderzoek tijdens de zwangerschap nodig is, vermeld dan dat je zwanger bent. Meestal kan het onderzoek uitgesteld worden tot na de bevalling. Anders kan de baarmoeder vaak afgeschermd worden. Het kind krijgt dan zo weinig mogelijk straling.
Een MRI-scan kan zonder gevaar voor de baby worden gemaakt.
Voor zover we weten hebben beeldschermen en magnetrons geen schadelijke invloed.
Bij twijfel kan je contact met ons opnemen.
Een veilig nest
Flyer: Oplosmiddelen
Flyer: Trillingen
Flyer: Zware metalen of metaalverbindingen
Flyer: Inhalatieanesthetica (Narcosegassen)
Flyer: Medicijnen tegen kanker (Cytostatica)
Flyer: Bestrijdingsmiddelen
Het is gezond om elke dag een half uur te bewegen. Je kan de sport die je al beoefende, vaak blijven doen in de zwangerschap. Hierbij is het wel belangrijk goed naar jouw lichaam te luisteren. Als je klachten krijgt of meer vermoeid bent na het sporten, is het goed om een stapje terug te doen of te stoppen. Daarnaast moet je voldoende water blijven drinken. Ga niet fanatieker sporten dan dat je voor de zwangerschap deed. Als je net begint met sporten, is het verstandig dit onder begeleiding te doen.
Sporten die je goed tot het einde van de zwangerschap kan blijven doen zijn,: zwemmen, fietsen en fitness. Contactsporten, zoals balsporten en vechtsporten kan je beter niet meer doen als je 12 weken zwanger bent geweest. Jouw baarmoeder begint dan boven jouw schaambot te groeien, waardoor het minder goed beschermd is.
Duiken met zuurstofflessen wordt ontraden tijdens de zwangerschap. Je hebt een grotere kans op decompressieziekte en de druk onder water kan invloed hebben op de baby.
Schuine buikspieroefeningen kan je blijven doen. Dit versterkt de spieren die jouw buik ondersteunen. De rechte buikspieroefeningen kun je beter niet meer doen.
Als je zwanger bent, kun je gerust op vakantie gaan. Als je naar verre tropische landen op vakantie gaat, neem dan contact op met jouw huisarts of GGD. Doorgaans wordt aangeraden een vakantiebestemming te kiezen waar goede medische zorg aanwezig is, mochten zich onverhoopt complicaties voordoen. In verre, tropische landen is dit niet altijd het geval. Bovendien kun je onder primitieve omstandigheden wat gemakkelijker een infectieziekte oplopen die gepaard gaat met bijvoorbeeld hoge koorts of diarree.
Tijdens de zwangerschap mag je vliegen. Bij de meeste vliegtuigmaatschappijen mag je na 32-34 weken zwangerschapsduur niet meer meevliegen, omdat ze geen bevalling in de lucht willen riskeren. De uiterste zwangerschapsduur verschilt per vliegtuigmaatschappij. Vraag dit na bij de vliegtuigmaatschappij voordat je de tickets boekt. Wij kunnen je een zwangerschapsverklaring meegeven waarin staat wanneer je uitgerekend bent, zodat hierover geen discussie op het vliegveld ontstaat.
Vakanties op grote hoogte worden ontraden. Door de afnemende zuurstofspanning van de lucht is er minder zuurstof beschikbaar. Het advies is om niet langdurig hoger dan 2000 meter te verblijven.
Of een hoge omgevingstemperatuur tijdens de zwangerschap kwaad kan, is niet bekend. Mogelijk is het verstandig de eerste maanden van de zwangerschap langdurig hete baden, saunabezoek of zonnebank te vermijden.
De zonnebank kan een zwangerschapsmasker (een bruine verkleuring van de gezichtshuid) veroorzaken of verergeren. Dit kan ook gebeuren door zonnen. Het zwangerschapsmasker verdwijnt meestal vanzelf weer na de zwangerschap.
Tips:
- Smeer je altijd in, ook als je in de schaduw zit.
- blijf in de schaduw
- draag een hoed
Voorkom infecties!
Was altijd jouw handen tijdens het bereiden van het eten en let ook op wanneer je in de tuin aan het werk bent. Heb je ook een kattenbak? Verschoon deze niet zelf! Bekijk de onderstaande punten:
No Comments